Eindredactie op je eigen teksten: zes tips van een professionele copywriter
Het is de nachtmerrie van iedereen die schrijft: je vindt een schrijffout nadat je tekst gepubliceerd is. Sommige lezers roepen er schande over. Anderen nemen er geen aanstoot aan. Maar fouten leiden de aandacht af van je boodschap. In het slechtste geval doen ze twijfelen aan de inhoud van je tekst. Met deze zes tips beperk je de kans op schrijffouten tot een minimum.
1. Gebruik het vier-ogen-principe
Wanneer je schrijft, ben je gefocust op de inhoud van je tekst. Je vergeet te letten op details. Dat is maar goed ook, anders zou het schrijfproces veel te traag verlopen. Laat de zinnen dus uit je pen of toetsenbord stromen. Pas als de inhoud op punt staat, werk je aan de woordkeuze, formuleringen, spelling…
Maar let op: als je een zelfgeschreven tekst naleest, lees je vaak wat je denkt (of wilt) dat er staat. En dus niet wat er echt staat. Daarom is dit het meest waardevolle advies: laat je teksten altijd nalezen door een collega. Met vier ogen zie je meer.
Dat hoeft geen redactie- of communicatiecollega te zijn. Kies liefst voor iemand die niet met de materie of het project bezig is. Zo ontdek je tegelijk of je niet te veel voorkennis verwacht van je lezer. Is er geen collega in de buurt? Vraag het aan je lief, je oma of je buurman. Behoren ze toevallig tot het doelpubliek? Pols dan meteen of het leesniveau van je tekst goed zit.
2. Negeer je spellingscontrole niet (meer)
In de tekstverwerker Microsoft Word zit een automatische spellingscontrole. Je vindt de optie ook in tekstverwerkers van andere softwareproducenten. Meestal functioneren ze op dezelfde manier.
Staat er een mogelijke schrijffout in je tekst? Je krijgt een waarschuwing met een gekarteld rood lijntje.
Misschien ben je wat blind geworden voor die waarschuwingen. Vaak is het vals alarm. Toch?
Voeg vaak gebruikte eigennamen toe aan de woordenlijst van je spellingscorrector, bijvoorbeeld de naam van je bedrijf. Zo krijg je minder valse waarschuwingen. Zie je toch een rood lijntje? Dan weet je dat het menens is.
Heb je een Microsoft 365-abonnement? Daar biedt de nieuwe editor-functie ook schrijftips voor stijl. Zoals beknoptheid, stadhuistaal, suggesties voor woordkeuze en meer.
3. Lees je tekst luidop
De voorleesfunctie van tekstverwerkers komt ook van pas bij je eindredactie. De computerstem klinkt niet altijd even aangenaam, maar zo hoor je wel wat er geschreven staat. Ideaal om dubbele of ontbrekende woorden op te sporen. Ook kromme zinsconstructies herken je snel.
Je kan je tekst ook zelf voorlezen. Luidop lezen vertraagt je leesproces. Doordat je trager leest, merk je schrijffouten sneller op.
4. Print je tekst af
Lees je tekst altijd na in het medium waarin hij gepubliceerd wordt. We leven in een digitale wereld en veel teksten zijn bestemd om online te lezen. Maar we lezen anders op een scherm dan op papier. Door je tekst op papier te lezen, zie je die in een nieuw licht. Schrijffouten zullen sneller opvallen.
Tip: Denk aan het milieu. Hou papier met onbedrukte achterkanten bij en gebruik het voor je proefprints.
5. Verzet je gedachten
Fouten vinden in eigen teksten gaat makkelijker met een frisse blik. Je bekijkt je tekst op een andere manier, als je een tijd je gedachten hebt verzet. Voer een andere taak uit of concentreer je een paar uren op een ander onderwerp.
Vermijd om je tekst op dezelfde dag te schrijven, na te lezen en in te dienen. Slaap er eens een nachtje over en voer de dag nadien je eindredactie uit. Ook dat helpt om fouten op te sporen. Plan daarom je schrijfwerk tijdig in en gun jezelf voldoende tijd voor eindredactie.
6. Doe een beroep op online tools
Er zijn verschillende gratis tools die je helpen met eindredactie. Met deze twee kom je al een heel eind:
De Schrijfassistent is een online tool van de Vlaamse krant De Standaard.
Kopieer en plak je tekst in het venster ‘Schrijfhulp Nederlands’.
Via het keuzemenu aan de linkerkant van het scherm kies je uit tips voor spelling, stijl en taal.
Per thema markeert de Schrijfassistent suggesties en verbeterpunten in je tekst. In een kader of de legende krijg je meer toelichting.
Als je akkoord gaat met een aanpassing, voer je de correctie zelf uit in je tekstverwerker.
Chat GTP is een tool gebaseerd op artificiële intelligentie. Wie zich wil toeleggen op het gebruik ervan, vindt in Chat GTP een digitale eindredacteur. De kwaliteit van het resultaat is afhankelijk van welke opdrachten je de tool laat uitvoeren. Hieronder vind je een beknopte beschrijving van de werkwijze.
Kopieer en plak je tekst in het schrijfvenster van Chat GPT.
Geef nu een duidelijke opdracht, bijvoorbeeld: "Kijk mijn tekst na op eventuele schrijf- en spellingsfouten".
Chat GPT zal je tekst nakijken en suggesties geven voor eventuele fouten. Neem de tijd om de suggesties te bekijken en te beslissen welke verbeteringen je wilt doorvoeren.
Stel, je hebt een zin geschreven: "De kat lig op de mat." Chat GPT zal reageren met: "Bedoelde je 'De kat ligt op de mat.'?".
Als je akkoord gaat met de aanpassing, voer je de correctie zelf uit in je tekstverwerker.
Stel hogere eisen aan jezelf
Schrijffouten vermijden vraagt een doorgedreven eindredactieproces. Met de tips in dit artikel beperk je de kans op schrijffouten tot een minimum.
Maar let tijdens de eindredactie niet enkel op schrijffouten. Besteed ook aandacht aan de structuur van je tekst. Heb je duidelijke tussentitels en onderschriften bij foto’s? Heb je alle Wablieft-tips toegepast? Hoe minder snel je tevreden bent, hoe beter het eindresultaat.
Tot slot nog dit: fouten maken is menselijk. Hoe vaker je schrijft, hoe groter de kans dat er ooit een schrijffout blijft staan. Laat dat je niet ontmoedigen. Een tegenslag definieert jou niet als redacteur. Blijf proberen tot je het eindredactieproces vindt dat werkt voor jou.