Synoniemen? Nee, dank je wel.

“Beste bewoner van de Bergstraat

De stad plant een ambitieus project ‘stadspark en omgeving’. Onze diensten hebben gewerkt aan het strategisch plan van dit complexe project. Vandaag staan wij klaar om het masterplan met toekomstvisie aan u voor te stellen. Wij nodigen u dan ook uit om kennis te maken met het plan van aanpak.”

Eén vraag voor jou: ga je naar de infosessie? Of zakt de moed je al in de schoenen, met zo’n brief? De kans is groot dat ook jouw buren thuisblijven.

Waarom blijven je buren thuis?

Een kluwen van plannen en projecten, maar voor de rest vaag. Heel vaag. Waar gaat het eigenlijk over? Je buren worden overladen met termen en hebben al bij voorbaat het gevoel dat de infosessie niks voor hen is. “Ik begrijp het nu al niet, ze gaan daar zeker over mijn hoofd praten.”

Dat kan duidelijker

De stad heeft plannen met het stadspark en de omgeving, en wil die plannen voorstellen aan de buurtbewoners. Daar gaat het over, dat is je kernboodschap.

Dat kan je ook zo schrijven:

“Beste bewoner van de Bergstraat

De stad wil van uw buurt een aangenamere plek maken om te wonen. Meer groen, minder verkeer. Daarom werkten we aan een plan ‘stadspark en omgeving’. We stellen het plan graag aan u voor.”

Eén woord

Ergens is ons geleerd dat we synoniemen moeten gebruiken, ik vermoed in de lagere school. Want dat maakt een tekst aantrekkelijk. En ik vertel je nu dat je daarmee moet stoppen. “Wordt mijn tekst niet saai als ik telkens hetzelfde woord gebruik?”, vragen deelnemers van een training me soms. Saai, hm, ik zou het ‘kernachtig’ noemen, ‘bondig’.

Ik moet de eerste nog tegenkomen die zich in de zetel nestelt met een theetje en een brief van het gemeentebestuur, omdat het zo’n boeiende lectuur is. Jouw brief moet in de eerste plaats duidelijk zijn. En ook al weet jij dat er verschillen zijn tussen ‘strategisch plan’, ‘masterplan’ en ‘plan van aanpak’, jouw lezer heeft daar nu niets aan. Daarom kies je beter één woord, en je houdt je consequent aan dat ene woord. Voor jouw lezer komt het op hetzelfde neer: er is een plan. De rest van de uitleg geef je op de infosessie. Als die informatie relevant is, uiteraard.

Nog een voorbeeld

Tijdens de rondleiding loop je langs de kantoren van de parlementariërs en kan je in de vergaderzalen zelfs plaatsnemen op de stoelen van de volksvertegenwoordigers.

Dat schrijf je beter zo:

Tijdens de rondleiding loop je langs de kantoren van de volksvertegenwoordigers en kan je zelfs plaatsnemen op hun stoelen in de vergaderzaal.

“Komt dat ene woord dan niet heel vaak voor in mijn tekst?” Ja, inderdaad, als je alle synoniemen vervangt door dat ene woord en de tekst verder onaangeroerd laat. In mijn voorbeelden lees je slechts twee keer ‘plan’, en slechts één keer 'volksvertegenwoordiger'. Ik paste namelijk nog een paar tips toe.

Eigen lof stinkt

Dat het een ambitieus project met toekomstvisie is? Ik mag het hopen. Dat het een complex project is? Ik kan me er iets bij voorstellen. Maar als je dat allemaal bij in je tekst duwt, overrompel je je lezer met een woordenbrij, die alleen maar afleidt van de kernboodschap. Niet doen.

Waar gáát het over?

De oorspronkelijke tekst is vaag. Er kan bij wijze van spreken een landingsbaan voor marsmannetjes komen, wie zal het zeggen? De herschreven tekst blijft natuurlijk ook aan de oppervlakte. Je kan zo’n plan niet in één, twee, drie uitleggen. En dat wil je ook niet. Je wil de lezer vooral nieuwsgierig maken, zodat die naar de infosessie komt. Maar de herschreven tekst geeft alvast een idee waarover het gaat, is minder abstract. Dat prikkelt de nieuwsgierigheid meer dan wanneer je niks loslaat.

Meer tips?

Tot je dienst, in ons boek Hopende U hiermede voldoende geïnformeerd te hebben.